Dit is wanneer je keuzes op je gevoel kan maken…

Het maken van een keuze brengt bij iedereen iets anders teweeg. Krijg je er stress van of weet je doorgaans goed welke koers je wilt varen? Het maken van een wijze beslissing hangt af van in hoeverre jij je kunt verbinden met je gevoel. Ook speelt je plek in het familiesysteem een rol.

Wat is vaak de onderstroom van de problemen waar cliënten tegenaan lopen?

Mijn cliënten komen meestal voor coaching omdat ze meer grip op zichzelf en hun vraagstukken willen hebben, zowel in hun privéleven als in hun professionele leven. Goed doordachte plannen en keuzes bereiken vaak toch niet het gewenste resultaat. De wereld blijkt echter niet altijd zo ‘maakbaar’ te zijn als ze zouden wensen. Ook kunnen ze met hun hoofd vaak niet verklaren waarom iets loopt zoals het loopt. Bijvoorbeeld, dat ze toch weer in zee zijn gegaan met ‘foute mannen’, dat ze van zichzelf balen dat ze altijd toch weer externe bevestiging voor een keuze en erkenning nodig hebben of dat het niet lukt om hun ondernemerschap echt van de grond te krijgen ondanks weldoordachte keuzes.
In je dagelijkse leven heb je als mens veel meer te maken met een onderstroom die van invloed is op de uitkomst van keuzes, waardoor je vaak ergens anders uitkomt dan je bij voorbaat had gedacht, gehoopt of had ‘gevoeld’. Die onderstroom komt vaak voort uit het familie-of organisatiesysteem. Door middel van onder andere opstellingen maak ik die onderstroom zichtbaar en daarmee beter hanteerbaar.

Waarom is het voor veel mensen zo lastig om een keuze te maken?

De ene persoon vindt keuzes maken makkelijker dan een andere. Dat heeft met diverse aspecten te maken. De ene persoon wil met één beslissing de wortel van het hele probleem aanpakken, waardoor het belangrijk is dat er voldoende tijd is om genuanceerd de opties te overzien. Bij te weinig tijd kan je je opgejaagd voelen, word je overbezorgd voor de mogelijke gevolgen of word je besluiteloos. Daarentegen kan het voor een ander prima uit te houden zijn als van een probleem uitsluitend het topje van de ijsberg wordt geraakt. Een optelsom van een aantal ad hoc beslissingen kan immers ook tot een structurele oplossing leiden. Als je over het vermogen beschikt om hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden is het eenvoudiger om een keuze te maken. Soms gebeurt het dat er ook te veel opties zijn waardoor je te impulsief reageert omdat je een beslissing wilt nemen in een poging grip te krijgen.
Voeg hier je belangen op de korte en lange termijn aan toe en het effect van de keuze op het vervullen van je (kern)waarden in je leven en je kunt voor ‘hoofdbrekens’ komen te staan. Kortom, iedereen heeft zijn eigen dynamiek bij het maken van keuzes. Bij elke keuze hoort een consequentie. Die als een volwassene aanvaarden (zonder mopperen en klagen), geeft je kracht en waardigheid.

Welke rol speelt je lichaam in het maken van keuzes?

Sommige mensen ‘weten’ intuïtief welke richting ze op moeten of waarvoor ze kiezen. Het goed kunnen ‘bewonen’ van je lichaam in ‘voor- en tegenspoed’ is hierbij essentieel. Met het goed bewonen van je lichaam bedoel ik dat je over een hoog bewustzijnsniveau beschikt, doordat je veel thema’s en vraagstukken hebt aangekeken in het leven. Hierdoor worden over het ‘hier en nu’ of de toekomst geen of minder belemmerende beelden en overtuigingen heen gelegd waardoor je zuiverder kunt waarnemen. Daardoor ‘weet’ wat je moet doen. Daarnaast kan je lichaam meer vertrouwen indien je in staat bent om primaire emoties te voelen. Primaire emoties maken je schoon van binnen en helen je. Ze zijn kort en heftig. Dit in tegenstelling tot secundaire emoties die iets afdekken en niet voor verwerking zorgen. Bovendien kunnen ze eindeloos blijven aanhouden. Een secundaire emoties is bijvoorbeeld boosheid, die de primaire emoties van machteloosheid, eenzaamheid of verdriet afdekt. Ook kan je door trauma niet altijd vertrouwen op je emoties. Hoe zuiverder je je lichaam kunt voelen doordat je je niet laat afleiden door secundaire emoties en zonder vertekening door een laag/lager bewustzijnsniveau, hoe meer je kunt putten uit een groter veld van intelligentie. Met je hoofd heb je uitsluitend je cognitie en intellectuele intelligentie ter beschikking, terwijl je als mens veel meer verbonden bent met het grotere geheel dan je kunt indenken. Daar kun je ook wijsheid vandaan halen. Zie voor uitleg over het vergroten van je bewustzijn mijn boek ‘De fontein, maak wijze keuzes’. Kortom, als je je lichaam goed bewoont, voel je eerder wat wel en niet goed voor je is en wanneer er een grens is bereikt waardoor je tijdig juiste keuzes kunt maken.

In mijn tweede boek beschrijf ik het maken van een 'wijze keuze'. Wat houdt een wijze keuze in?

Jij bent de enige die kan bepalen of iets een wijze keuze is. Uiteraard is het wijs om advies te vragen bij mensen die het beste met je voor hebben, kritisch en eerlijk tegen je durven te zijn of kennis van zaken hebben. De eindverantwoordelijkheid van een keuze mag je nooit bij een ander leggen, die is van jou. Anders kan er sprake zijn van levensangst en ben je niet bereid om volwassen te zijn.
Wat wijs is bepaal je zelf, afhankelijk van je doel, de door jou - al dan niet bewust - geformuleerde criteria waaraan je keuze moet voldoen, je kernwaarden en de status van ‘de balans van geven en ontvangen’ in de relatie op wie je keuze mogelijk een effect heeft.
Ieder mens heeft een persoonlijk geweten, dat een maatstaf is om te weten wat je wel en niet moet doen om bij de betreffende groep te horen. Zo kun je met een ‘schoon geweten’ verschrikkelijke dingen doen, bijvoorbeeld geweld gebruiken bij een criminele bende. Juist door het agressieve gedrag hoor je bij de club. Dus wat goed voor jou is, hoeft niet per se goed voor een ander te zijn. De kunst is om je daderschap te nemen. Ik bedoel hierbij dus niet de wet overtreden maar het uithouden van je schuld. Voor jezelf kiezen vraagt van je dat je het de ander niet altijd naar de zin kan maken. Om te kunnen groeien in het leven is het nodig om schuld uit te kunnen houden, anders kan er niets nieuws ontstaan. Zie ook het artikel: Dader en slachtoffer: met welke rol identificeer jij je onbewust?
Tot slot over wat een wijze keuze zou kunnen zijn: Veel in het leven loopt anders dan gepland. Je daaraan overgeven is vaak de enige wijze keuze die je kunt maken. Dit is het ten diepste aanvaarden van je lot.

Is gevoel hetzelfde als je intuïtie?

Intuïtie is een ‘container-begrip’. Dat betekent dat er veel verschillende definities van bestaan, waarbij je van elkaar denkt dat je over hetzelfde hebt. Dit geldt ook voor gevoelens en emoties Vaak worden deze drie termen door elkaar gebruikt. Ik zie het iets anders: Een emotie zet iets in beweging, zowel een primaire of secundaire emotie. Emoties ontstaan omdat iets je raakt, in positieve of negatieve zin. Ze lijken verbonden te zijn met je instinct. In een gevoel zit minder emotie. Gevoelens zijn stiller en fungeren als een soort draaggolf. Bovendien zijn ze ingetogener en lijken ze meer verbonden te zijn met je intuïtie en een groter geheel. Intuïtie is voor mij een ‘innerlijk weten’ en gaat verder dan gevoel of ‘weten’ via de ratio. Het ontstaat doordat je bewustzijnsniveau hoog is en je toegang hebt tot het grotere geheel waar je onderdeel van uitmaakt. Hierdoor ontstaat ruimte waardoor ‘de waarheid’ en de realiteit binnen kan komen. Het is een overgave aan ‘niet-weten’, hoe paradoxaal het ook klinkt. Je moet volledig in het moment zijn, zonder gedachten en zonder iets aan een situatie te willen veranderen. Dan ontstaat vaak opeens een ingeving die hout snijdt. Dit is intuïtie voor mij. Dit proces wordt vertroebeld als je ratio en je denken constant dominant zijn. Het is wel uitermate zinvol om daarna je ingeving te toetsen aan je gezonde verstand.

Hoe kun je leren om meer op je gevoel te vertrouwen?

Op je gevoel vertrouwen is niet van de ene dag op de andere dag te leren. De essentie hierbij is om alle ‘mistlagen’ los te laten die zich bevinden tussen jou en de werkelijkheid. Dan kan je steeds meer op je gevoel vertrouwen. De mistlagen vervormen de realiteit. Je denkt dat wat je ziet de waarheid is, maar de vraag is of dat ook echt het geval is. Groei in het steeds beter op je gevoel kunnen vertrouwen, gebeurt dus door los te laten wat niet waar is. Je wordt namelijk op allerlei manieren door je gevoel op een dwaalspoor worden geleid. Het is dus belangrijk om te bepalen op welk gevoel je kunt vertrouwen en waarop niet.
Als je omgeving het met jou en je emoties heeft gehad, ga er dan maar vanuit dat je in secundaire emoties zit, want je omgeving loopt leeg op secundaire emoties. Bij primaire emoties zullen ze je serieus nemen en beschouw die emoties als raadgever.
Op het moment dat je wordt getriggerd, waardoor een overlevingsdeel de regie overneemt, is je gevoel ook meestal niet betrouwbaar. De emotie is dan te groot voor de situatie. Idem als je in een zogenaamde onbewuste identificatie zit (zie het boek ‘De fontein, vind je plek’). Dan kun je last hebben van overgenomen emoties. Je voelt dan bijvoorbeeld het verdriet van een oma die een kind heeft verloren of van andere collectieve trauma’s door vrouwenonderdrukking, slavernij of oorlog.
Als je dus leert om steeds meer ‘mistlagen’ los te laten die ervoor zorgen dat het ‘hier en nu’ wordt vermengd met beelden uit het verleden, trauma’s en angsten voor de toekomst etc. zal je merken dat je gevoel steeds vaker een betrouwbare richting aangeeft die goed voor je is. En hoe vaker je gevoel na afloop waar bleek te kloppen, hoe meer je er in de toekomst op kunt en durft te vertrouwen.

Welke fysieke signalen of andere aanwijzingen bevestigen dat je een goede keuze hebt gemaakt?

Zelfs als keuzes pittig zijn, zal je lichaam bij het juiste besluit energiek en krachtig voelen. Op het moment dat je energie wegstroomt bij een bepaalde keuze is het geen goede keuze. Echter, ‘koudwatervrees’ moet je vaak nog wel overwinnen. Je kan je grote teen in het water steken en denken ‘brrr, veel te koud en niet te doen’. De vraag is of je dan uiteindelijk gaat zwemmen. Vaak is springen in het koude water even afzien maar heel snel daarna blijkt het prima te doen te zijn, zo niet zelfs heerlijk te zijn.
Een andere aanwijzing die de kans verhoogt dat je een goede keuze maakt, is als je op jouw plek in de fontein gaat staan. De fontein is de metafoor die ik gebruik om jouw eigen en unieke plek in het familiesysteem aan te geven. De patronen die ontstaan door hoe jij in die onzichtbare fontein staat, herhalen zich in je dagelijkse leven (zie ‘De fontein, vind je plek'). Dus als je daar goed staat, herhalen deze positieve patronen zich in grote lijnen je privé en professionele leven. Je zult dan steeds meer vertrouwen op wat de toekomst je komt brengen.
Tijdens opstellingen valt het op, dat als iemand op een niet-juiste plek in de fontein van het familiesysteem staat, het lichaam spanningen vertoont, verstijfd is of dat er meer druk op de borst wordt ervaren. Als het lukt om in de opstelling op je eigen unieke plek te gaan staan, wordt het gezicht opener, de ademhaling zakt dieper in het lichaam, de grond wordt beter onder de voeten gevoeld en er is meer ruimte beschikbaar om om je heen te kijken. Ook wordt gevoeld dat er minder druk op je schouders ligt, je scherper gaat zien en aanweziger bent in de ruimte.' Als je dus op jouw eigen plek staat in de fontein, kun je ervan uitgaan dat deze signalen van je lichaam nog duidelijker voelbaar zijn als je een juiste keuze maakt.
Overigens kunnen opstellingen ook worden gebruikt om mogelijke effecten van verschillende alternatieven te doorvoelen en in kaart te brengen. Je krijgt dan inzichten die je vanuit je ratio niet had kunnen bedenken.

Een laatste wijze raad?

Wees niet bang om een verkeerde keuze te maken omdat je bepaalde signalen van je lichaam of van je omgeving op een andere manier hebt geïnterpreteerd, waardoor je keuzes hebt gemaakt die achteraf niet leidden naar het gewenste resultaat. De uitkomst is anders dan verwacht en je bent wellicht uitgekomen op een punt dat je zelf niet voor ogen had, maar dat wil niet zeggen dat het minder mooi of niet waardevol is. Er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Je groeit erdoor als mens en onder tussen kun je ook veel plezier beleven aan ‘verkeerde’ keuzes.
In de Tao Te Ching van Lao Tzu kun je op velerlei wijze teruglezen dat je niet kunt weten wat goed of slecht voor je is. Een mooi verhaal uit de Tao illustreert dit: Lang geleden leefde een boer met zijn zoon een eenvoudig bestaan. Ze bezaten een paard. Op een dag was het paard verdwenen. Iedereen zei: wat vreselijk voor jullie. De boer zei: Geluk of ongeluk, je kunt het niet weten. De dag erna kwam het paard terug met een kudde van 10 paarden. De dorpelingen zeiden: wat een geluk. De boer zei weer: Geluk of ongeluk, je kunt het niet weten. De dag erna viel de zoon van het paard en brak zijn been. De mensen zeiden: Wat een pech. De boer zei wederom: Geluk of ongeluk, je kunt het niet weten. De volgende dag brak de oorlog uit en werden alle gezonde mannen opgeroepen om mee te vechten en veel jonge mannen kwamen niet levend terug.
Kortom, het is heel lastig om te kunnen bepalen of iets positief of negatief is. Je weet niet wat het leven voor jou in petto heeft. Een nee of een ‘lastige keuze’ kan zomaar een voorbode zijn voor iets beters.