Zo wordt je de meest stralende versie van jezelf

Het einde van 2020 nadert. Een waardevol moment om terug te blikken op jouw jaar en stil te staan bij wat je verdriet heeft gedaan en waar je dankbaar voor bent. Niet gek dus dat veel mensen zich in deze periode wat melancholisch voelen. De jaarwisseling is een mooi moment voor zelfonderzoek. En dat gaat verder dan het maken van goede voornemens. Wat wil je loslaten en welke oude patronen laat je achter in 2020? Dit artikel geeft inzicht en helpt je met het erkennen van alle emoties van 2020. Zo begin je opgeruimd en met de meest stralende versie van jezelf aan 2021. 

Wat betekent de overgang van 2020 naar 2021 voor mij persoonlijk? 
De betekenis die je aan gebeurtenissen geeft, bepaalt hoe jij je voelt. Het markeren van momenten en speciale gebeurtenissen in mijn leven helpt me om te voelen waar ik sta in mijn leven. Daarom is een nieuw jaar voor mij ook altijd iets positiefs. Daarnaast heb ik jonge mensen in mijn omgeving, waarbij het niet vanzelfsprekend is dat zich ieder jaar een nieuw levensjaar aandient. Hierdoor realiseer ik me dat het goed is om dicht bij mezelf te blijven, zodat ik ooit op mijn sterfbed kan zeggen dat ik mijn leven heb geleefd, ruimschoots liefde heb gegeven en ook kon ontvangen en deed wat bij mij past, ondanks ingewikkelde omstandigheden. Door het Covid-19 virus besef ik me des te meer dat je niet weet hoe de toekomst eruitziet, hoelang je mag leven en hoe maakbaar de wereld eigenlijk is. De overgang van 2020 naar 2021 markeert voor mij daarmee ook een overgave aan wat is. De wereld om ons heen is door het Corona-virus minder toegankelijk geworden, waardoor de feestdagen en Oud & Nieuw anders zullen lopen dan gebruikelijk, maar dat wil niet zeggen minder mooi. 

Heb ik een bepaald ritueel als het gaat over het voorbereiden op de komst van een nieuw jaar?
Sinds 1997 heb ik per jaar bijgehouden wat de tien meest bijzondere en mooie momenten van dat jaar waren, zoals een bepaalde ontmoeting, dat ik mijn vrienden kon bellen toen ik hulp nodig had toen mijn tweede boek uitkwam of het prachtige kunstwerk dat ik cadeau kreeg. Gedurende het jaar bouw ik in mijn hoofd al een lijstje op van indrukwekkende en dierbare momenten. Daarnaast maak ik, in de rustige dagen tussen Kerst en Oud & Nieuw, een kort verslag van het jaar met de opmerkelijkste gebeurtenissen in mijn omgeving. Hierdoor heb ik mezelf nog beter leren kennen in wat ik waardevol vind, waar mijn prioriteiten liggen en wat ik het volgende jaar slimmer zou kunnen aanpakken. 

Inzicht vanuit systemisch perspectief over de jaarwisseling en het maken van een nieuw begin? 
Over de jaarwisseling heb ik geen systemisch inzicht. De systemische bril gaat voorbij aan tijd en ruimte. Daarentegen zijn wel systemische principes van toepassing op het maken van een nieuw begin. Eigenlijk is het maken van een nieuw begin het goed afsluiten van een bepaalde situatie of het loslaten van een persoon of omgeving. Een belangrijk systemisch principe hierbij is dat je alles en iedereen erkent, die plaats hebben gemaakt. Het heeft iets toegevoegd in je leven. Een hoofdstuk met respect afsluiten, geeft meer kracht voor iets nieuws dan het achteloos wegwuiven of dood laten bloeden. Hoe je dat doet? Sta toe dat iets voorbij is. Bijvoorbeeld een jaar, een hoop, een liefde, je jeugdigheid of onschuld in een bepaalde situatie. Erken bij jezelf dat een bepaalde situatie, persoon of overtuiging een substantiële bijdrage aan je leven heeft gehad, zowel in positieve als negatieve zin. Voel dankbaarheid voor hetgeen er voor je was en je hebt ontvangen. En jij hebt ook gegeven; dat mag daar blijven en moet je niet terug willen nemen. Als je iets afsluit wat moeilijk en pijnlijk is, is het altijd belangrijk dat je het gebeuren niet ontkent. Het is zoals het is, ook al wint het niet de schoonheidsprijs, is het oneerlijk of had het nooit mogen gebeuren. Vervolgens neem je jouw verantwoordelijkheid in het gebeuren en laat je datgene wat niet van jou is bij de ander. Tot slot, neem al het goede dat het je heeft gebracht mee in de nieuwe fase of in het nieuwe jaar. Leef in het hier en nu en niet in het verleden of in de toekomst. 

'Goede voornemens' klinken zo cliché en suf. Hoe interpreteer ik dit begrip als familie system expert? 
Goede voornemens hebben vaak te maken met het doorbreken van hardnekkige patronen in je leven. Denk aan afvallen, stoppen met slechte gewoontes, geduldiger zijn, het nu wel echt afmaken of meer in ‘het nu’ kunnen leven etc. Discipline, gemotiveerd zijn en het juiste doen blijken vaak niet afdoende te zijn om blijvend ander gedrag te laten zien. Als dat het geval is, heb je vaak te maken met iets dat nog speelt in je familiesysteem van herkomst. Pas als je met die thema’s en patronen aan de slag gaat, gaan je gedrag en denkwijze in je dagelijkse leven pas echt veranderen. Ik gebruik hiervoor de metafoor van de fontein. Stel je een fontein voor met meerdere bakken met water. Elke bak staat voor een generatie en jij staat altijd in de kindsbak onder je ouders op volgorde van geboorte. Alleen op jouw eigen en unieke plek ontvang je de stroming op van de fontein, die zo essentieel is om je vervuld en in verbinding met jezelf te voelen. Dit in tegenstelling tot je leeg voelen en bevestiging van buitenaf te vaak nodig hebben. Als jij niet op jouw plek in de fontein staat, zal het patroon dat het gevolg is van het niet goed op jouw plek staan, zich herhalen in je dagelijkse leven. Stel, je kunt je vader niet goed boven je zetten in de fontein, dan is de kans zeer groot dat je het lastig vindt om grenzen te stellen. Als je heel graag een relatie wilt en je valt altijd op ‘de verkeerde’, heb je vermoedelijk nog een thema uit te zoeken met betrekking tot je moeder. Zie mijn boek ‘De fontein, vind je plek’ voor de vertaalslag van patronen naar je familiesysteem en hoe je op jouw plek kunt komen te staan. Met goede voornemens alleen kom je vaak niet uit waar je wilt. Als het even tegenzit, val je namelijk snel terug in je oude patroon, omdat je nog onvoldoende stevig op jouw plek in de fontein staat. Een goed voornemen komt tenslotte pas tot leven bij de eerste stap in de juiste richting.

Kijkend naar het model van de fontein; welke stappen om beter op je plek binnen het familiesysteem te gaan staan kun je mooi zetten aan het begin van een nieuwe jaar?
Door de beperkingen van de bewegingsruimte vanwege Corona word je mogelijk extra geconfronteerd met patronen die er altijd al zaten, maar die je door bijvoorbeeld afleiding kon verdoezelen. Zie ook het artikel ‘Leven in tijden van Corona’. Door reflectie en stil te staan bij jezelf word je je bewust of het lukt om zelf stevig op je plek te komen en blijven staan en of het je lukt om de ander zijn of haar plek te gunnen. De essentiële vraag die je jezelf kunt stellen bij elke lastige situatie is: ‘Wat is van mij en wat is van de ander?’ Je laat los wat niet van jou is, want je kunt eenvoudigweg niet oplossen wat niet van jou is. Desgewenst geef je feedback en stel je grenzen. En je gaat aankijken wat van jou is. Je gaat iets verwerken. Dat doe je altijd op twee niveaus: Op rationeel – en emotioneel niveau. Op rationeel niveau maak je een verhaal dat voor jou verklaart waarom het zo is gegaan. Het gaat hierbij met name om de feiten. Op emotioneel niveau ga je in je lichaam de primaire emoties ervaren die verbonden zijn aan de betreffende situatie, zodat heling plaats vindt. De emotionele verwerking zorgt dat je echt los kunt laten, anders blijft het gebeuren aan je kleven. Door altijd weer terug te gaan naar de vraag ‘wat is van mij en wat is van de ander?’ blijf jij vrij(er) van allerlei beelden en emoties die je anders weer over andere mensen en situaties gaat projecteren. Hierdoor zullen mensen graag bij je in de buurt willen zijn, omdat ze voelen dat je hen ziet in wie ze zijn. Je ‘gunfactor’ wordt hoger, waarmee je je doelen voor het nieuwe jaar ook makkelijker kunt bereiken. 

Advies over wat je kunt doen met de dingen die je graag achter wil laten in 2020? Hoe sta je hier bijvoorbeeld op een goede manier bij stil? 
Loslaten is het advies om dingen achter je te laten. Dit is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Als het je lukt om steeds meer los te laten, neemt je kwaliteit van aanwezigheid toe want je wordt niet afgeleid door ‘mistlagen’ in jezelf en gebeurtenissen uit het verleden. Je kwaliteit van aanwezigheid bepaalt voor een belangrijk deel de uitkomst van een situatie en wat daarin mogelijk en onmogelijk is. Je ego kan je daarbij nog wel eens in de weg zitten. Je hebt een ego, je bent niet je ego. Als je bij jezelf waarneemt dat je jouw ego, met je zelfbeeld en rollen wel heel serieus neemt, zorgt dat inzicht alleen al voor ruimte en afstand tussen jou en bijvoorbeeld je rol. Loslaten is dus nodig. Je bewustzijnsniveau wordt verhoogd. Blijven hangen in iets dat er eigenlijk niet is, verzwakt je als mens. Pas als iets voorbij mag zijn, kan iets nieuws of iemand anders de nieuwe ruimte innemen. Loslaten is een overgave aan het hier en nu, ongeacht wat het is. Hoe harder je nee roept, hoe harder het terugkaatst. Dus eerst ja zeggen tegen het huidige moment en daarna desgewenst actie ondernemen. Hoe je kunt loslaten, beschrijf ik uitgebreid in mijn tweede boek ‘De fontein, maak wijze keuzes’. 

De jaarwisseling lijkt mij een mooi moment om met vergeving en compassie te werken. Is er een oefening die hierbij zou passen? 
Zelf gebruik ik zelden het woord vergeving. Met vergeving maak je jezelf te groot. Zoals ik het zie, is het voor een gelijkwaardige relatie in de toekomst handiger om de verantwoordelijkheid voor dat deel wat van de ander is daar te laten en aan te kijken wat van jou is. Niet vergeven dus, maar loslaten, anders wordt de balans van geven en ontvangen in de relatie te veel scheefgetrokken. 
Compassie betekent letterlijk “medelijden”. Dit wil ik echter niet verwarren met slachtofferschap, dat zich uit in secundaire emoties, maar ik zie het als medeleven waarbij je in staat bent om je primaire emoties te doorvoelen, waarmee je jezelf ‘schoon’ maakt. Een oefening die past bij compassie met jezelf is het loslaten van wat je niet bent, al je illusies en je overtuigingen die niet waar blijken te zijn. Dat kan pijnlijk zijn, maar je ontdoet jezelf van mistlagen binnen in jezelf. Zo gaat zich steeds meer openbaren wat of wie je dan wel bent. Een handige vraag in dit kader kan zijn: hoe zou je je gedragen als je jezelf volledig bewezen hebt, als iedereen je waardeert voor wie je echt bent en er liefde voor jou in overvloed zou zijn? Hoe ben je dan? Is er dan een groot verschil tussen je huidige versie en die volgroeide versie van je zelf? Mogelijk word je door het verschil uitgenodigd om hard voor jezelf te zijn. Realiseer je je dan dat je destijds op een ander bewustzijnsniveau zat, waardoor het is gegaan zoals het is gegaan. 

Een laatste wijze raad om mee te nemen naar 2021? 
Niet alleen mensen, maar ook systemen moeten gezond zijn om het optimale uit zichzelf te kunnen halen en om voor een levendige uitwisseling te zorgen. Een systeem is ook je lichaam, een organisatie, de vereniging waar je bij hoort of een land. Door Corona moeten we momenteel fysiek behoorlijk afgescheiden van elkaar leven en worden op dit moment scherpe lijnen getrokken of keuzes gemaakt waar je geen invloed op hebt. Je wordt individueel geraakt, als familie, als beroepsgroep, als maatschappij etc. Dat doet vaak pijn, het vraagt veel van je en soms moet je ook offers brengen. Je loopt het risico om buitengesloten te raken en buitensluiten levert altijd ‘systemisch’ gedoe op. De vraag is of jij jezelf buitensluit of dat je echt wordt buitengesloten. En ben je in staat om andersdenkenden ook ‘binnen’ te sluiten’? Hoe buitensluiten doorwerkt op je gezondheid, in je liefdesrelaties, op je werk en in de maatschappij beschrijf ik in mijn boek ‘De fontein, maak wijze keuzes’. 
Hoewel de maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan ervoor zorgen dat we gezond blijven, is in verbinding zijn met jezelf, je dierbaren en de systemen waartoe je behoort een uitdaging maar uitermate noodzakelijk. Als je elkaar fysiek niet kan zien, kan je innerlijke houding er wel voor zorgen dat je verbonden blijft met welk systeem dan ook. Vind jouw manier om verbonden te blijven met jezelf en je omgeving. Houd regelmatig contact met je dierbaren, je collega’s, de lokale ondernemers en je buurtgenoten. De wereld heeft mensen nodig die levendig zijn, die zich kunnen verbinden en over een hoog bewustzijnsniveau beschikken. Hopelijk mensen zoals jij!